Een schenking van roerende goederen beschermen: de voordelen van een overlijdensverzekering

Bij het plannen van hun successie of om een familielid financieel te helpen, kiezen veel mensen ervoor om tijdens hun leven roerende of onroerende goederen aan hun erfgenamen te schenken. Meer en meer Belgen regelen hun nalatenschap via schenkingen. Schenkingen van roerende goederen in Wallonië zijn op 1 september 2022 met 21,7% gestegen na het besluit om de zogenaamde verdachte periode te verlengen tot vijf jaar in plaats van drie.

Behalve dat ze hun dierbaren een handje helpen bij de uitvoering van een project waarvoor geld moet worden vrijgemaakt, verminderen zij de waarde van het vermogen dat zij in geval van overlijden aan hen overdragen, en daarmee het bedrag aan successierechten dat hun dierbaren voor de erfenis moeten betalen.

Maar pas op, mensen weten vaak niet dat er een belastingrisico verbonden is aan een donatie. In sommige gevallen kan het opnieuw in de successie worden opgenomen en dus alsnog aan successierechten worden onderworpen. Er zijn oplossingen om dit te voorkomen. Wat als een overlijdensverzekering de beste optie was om een donatie te beschermen?

Waarom uw successie plannen met een schenking

In de context van successieplanning is de schenking een interessant instrument. Laten we beginnen met een definitie. Wat is een donatie? Dit is een overeenkomst tussen levende personen waarbij de gever, de schenker, tijdens zijn leven en voor een belangeloos doel een goed overdraagt aan de ontvanger, de begiftigde. Het kan een roerend goed zijn, zoals een geldbedrag, of een onroerend goed, zoals grond of een huis.

Waarom is dit interessant? Want door tijdens uw leven een schenking te doen aan uw erfgenamen, kunt u het vermogen dat u aan hen doorgeeft aanzienlijk verminderen in geval van overlijden en zo de belastbare grondslag voor de successierechten verlagen. Met deze optie kunt u uw nabestaanden aanzienlijke successierechten besparen. Dit is het belangrijkste voordeel van een donatie.

Er zijn twee soorten schenkingen: schenkingen van onroerend goed (grond, een huis, een appartement, enz.), waarvoor in alle gevallen een notariële akte moet worden opgemaakt, en schenkingen van roerend goed (meubilair, voertuigen, kunstwerken, juwelen, geld, enz.). In dit artikel bekijken we de schenking van roerende goederen.

Een donatie? Goed idee, maar niet zonder bescherming!

De verdachte periode, een niet te verwaarlozen fiscaal risico

Hoewel een schenking een klassiek instrument voor successieplanning is en een manier om uw dierbaren financieel te helpen, is het niet zonder risico. De wet heeft namelijk een observatieperiode vastgesteld – ook wel de verdachte periode genoemd. Als de schenker tijdens deze periode overlijdt, wordt het geschonken vermogen beschouwd als onderdeel van zijn of haar nalatenschap en is het dus onderworpen aan successierechten. Deze periode is vastgesteld op 3 jaar in Brussel en Vlaanderen en is sinds januari 2022 verlengd tot 5 jaar in Wallonië.

Schenkingsrechten lager dan successierechten

Om dit risico van successierechten te neutraliseren, wordt de schenker gewoonlijk aangeraden de schenking ter registratie in te dienen. In dat geval is de donatie onderworpen aan registratierechten. Aangezien het tarief van het registratierecht lager is dan dat van het successierecht, vermindert een geregistreerde schenking de belastingdruk bij een vroegtijdig overlijden.

Wat is het bedrag van de schenkingsrechten? Bij schenkingen van roerende goederen, wordt het tarief van het registratierecht vastgesteld ongeacht de waarde van het gegeven goed. Deze varieert naar gelang van de relatie tussen de schenker en de begiftigde, het soort schenking en de woonplaats.

Bedrag van de registratiekosten voor een schenking in België

Overlijdensrisicoverzekering, een interessanter alternatief

De andere mogelijkheid om een schenking van roerende goederen te beschermen is het afsluiten van een schenkingsverzekering via een overlijdensverzekering. In dit geval kan men zich verzekeren tegen de betaling van successierechten bij vroegtijdig overlijden van de schenker. Aangezien de verzekeringspremie lager is dan de schenkbelasting, is het financieel aantrekkelijker om een overlijdensrisicoverzekering af te sluiten dan om schenkbelasting te betalen.

Overlijdensverzekering, ja, maar met een structuur A-B-A

Dit is een belangrijk punt. Wil de overlijdensverzekering fiscaal optimaal zijn, dan moet de verzekeringnemer de begiftigde zijn en niet de schenker. Dat komt omdat de wet[1] de bedragen die bij het overlijden van de overledene uit hoofde van een levensverzekering worden ontvangen, onderwerpt aan successierechten. Als de verzekeringnemer de begiftigde is, maakt het door de verzekering aan hem uitgekeerde kapitaal geen deel uit van de nalatenschap en is het niet onderworpen aan successierechten. Dit is de zogenaamde ABA-structuur, in tegenstelling tot de klassieke BBA-regeling.

ABA-structuur – De begiftigde is zowel de verzekeringnemer als de begunstigde

Goed om te weten

Met een overlijdensverzekering is het mogelijk om ofwel alleen het bedrag van de schenking ofwel de gehele successierechten te verzekeren.

Een concrete klantcase

Laten we een concreet voorbeeld nemen. Laurent woont in Brussel en heeft een roerend vermogen van 800.000 euro en een onroerend vermogen van 600.000 euro, dus in totaal 1.400.000 euro. Hij wil zijn dochter Elizabeth een schenking van roerende goederen van 500.000 euro doen, zodat zij het huis van haar dromen kan kopen. Wat zijn zijn mogelijkheden om zijn donatie te beschermen in geval van voortijdig overlijden binnen drie jaar? Wat zou u hem adviseren als makelaar?

Deze vergelijking is zeer belangrijk. Wij hebben de berekening van de bedragen gebaseerd op de voorwaarden van onze overlijdensverzekering APRIL Cover – voor een looptijd van 5 jaar en een verzekerd bedrag van 180.000 euro.

Als Laurent het risico neemt om de schenkingsrechten niet te registreren, zal Elizabeth bij zijn overlijden tijdens de observatieperiode met een fikse rekening worden opgezadeld: zij zal successierechten moeten betalen over zowel het nagelaten vermogen als de schenking – in ons geval een bedrag van 385 750 euro.

Als Laurent daarentegen zijn dochter de betaling van successierechten op deze schenking wil besparen, heeft hij twee mogelijkheden:

1. de schenking registreren en de schenkingsbelasting betalen, die 15.000 euro bedraagt. Bij zijn voortijdig overlijden zal de schenking niet opnieuw in de nalatenschap worden opgenomen en dus niet worden belast. Zo bespaart hij Elizabeth 180.000 euro aan successierechten.
2. in plaats van schenkingsrecht te betalen, sluit hij een overlijdensverzekering af met Elizabeth als verzekeringnemer en begunstigde (ABA-structuur). Net als bij het schenkingsrecht bespaart Laurent Elizabeth 180.000 euro aan erfbelasting, maar met een extra besparing: de verzekeringspremie bedraagt 8.062 euro, wat een besparing van 6.938 euro betekent ten opzichte van het schenkingsrecht van 15.000 euro.

De berekening is snel gemaakt. Er bestaat ook de mogelijkheid om niet alleen zijn schenking, maar ook de volledige successierechten te verzekeren. De premie is nog steeds aantrekkelijk in vergelijking met het bedrag van de schenkbelasting: deze bedraagt 10.456 euro en betekent dus een besparing van 4.544 euro. Bij zijn voortijdig overlijden bespaart hij zijn dochter Elisabeth 375.294 euro uit.

Dingen om te onthouden

Dat beschermen van een schenking meer dan aangeraden is – want bij voortijdig overlijden van de schenker wordt deze opnieuw in de nalatenschap opgenomen en onderworpen aan successierechten. Als alternatief voor het schenkingsrecht is er een andere, veel voordeligere optie: een overlijdensverzekering. Voor een lager bedrag bespaart uw cliënt eventuele successierechten op zijn schenking. Hij kan er zelfs gebruik van maken om de successierechten op zijn gehele nalatenschap te verzekeren.

Vind een APRIL-makelaar bij u in de buurt, die al uw vragen zal beantwoorden.

[1] Artikel 8 van het Wetboek der successierechten